Pošto smo u prethodnom blogu rekli nešto više o upravljačkom sistemu, danas ćemo pažnju usmjeriti ka također jednom od najvažnijih sistema u svakom vozilu, a to je kočioni sistem.
Kao što znamo kočioni sistemi su veoma važan faktor bezbjednosti Vašeg vozila, samim time i Vas, vaših saputnika, kao i pješaka i ostalih učesnika u saobraćaju. Apsolutno je neophodno da kočioni sistem svojim pravilnim radom obezbjedi da se vaše vozilo zaustavi bezbjedno i na vrijeme.
Tabela sadržaja
Od čega se sastoji kočioni sistem i čemu služi?
Kada kažemo kočioni sistem, zapravo mislimo na više nezavisnih sistema, a to su:
- Radna kočnica
- Parkirna kočnica (ručna kočnica)
- Pomoćna kočnica (koju se nalazi kod autobusa i kamiona)
Pod pojmom kočnica podrazumijevamo 3 vrste mehanizama, a to su:
Komandni mehanizam
Komandni mehanizam čine papučice, ručice i dugme koje vozač koristi nogom ili rukom.
Prijenosni mehanizam
Prijenosni mehanizam, baš kao što i samo ime sugeriše, spaja komandni i izvršni mehanizam. On može biti mehanički, sistem poluga ili sajli za kočenje, hidraulični, pneumatski i hidro-pneumatski (kombinovani)
Izvršni mehanizam
Izvršni mehanizam odnosi se na dio koji se nalazi u samom točku (osim kod kočnica koje djeluju na transmisiju), te on može biti dobošni i diskosni.
Hidraulični kočioni sistem
Kod većine vozila koristi se hidraulični sistem kočenja. Za prijenos kočione sile koristi se nestišljiva kočiona tečnost. Pritiskom na kočionu papučicu stvara se pritisak u hidrauličnom sistemu koji se prenosi pomoću kočione tečnosti kroz vodove i crijeva do kočione jedinice.
Kočione jedinice se dijele na prednje i zadnje kočnice. Kod starijih generacija automobila su zadnje kočnice bile doboš kočnice, dok na današnjim automobilima i na prednjim i na zadnjim točkovima imamo disk kočnice.
Kod ovog sistema kočiona kliješta hvataju diskove te do usporavanja dolazi uslijed mehaničkog trenja između kočionog diska i kočionih pločica. Kada pustite kočionu papučicu, pritisak u kočionom sistemu se smanjuje što čini da se kliješta na kojima se nalaze kočione pločice odvoje od diska.
Glavni kočioni cilindar
Glavni kočioni cilindar je prvi element hidrauličnog sistema gde sa stvara kočioni pritisak i prenosi potisak kočione tečnosti ka kočionim jedinicama na točkovima vozila.
Glavni kočioni cilindar može biti oštećen kao posljedica korozije, trošenja ili curenja kočione tekućine. Svako oštećenje glavnog cilindra zahtijeva zamjenu, a popravljanje glavnog kočionog cilindra nije moguće.
Kako funkcionišu kočnice | kako funkcioniše kočenje ?
Način na koji tradicionalni sistemi kočenja djeluju decenijama je u tome što pritisak na papučicu kočnice stvara hidraulični pritisak koji se zatim koristi za aktiviranje pakni doboša kočnica ili kočioni pločica. U starijim sistemima, papučica djeluje direktno na hidrauličnu komponentu poznatu kao glavni kočioni cilindar. U savremenim sistemima kočioni sistem sadrži pojačivač sile kočenja ili servo bubanj (obično se napaja sa vakumom). On povećava snagu papučice i olakšava kočenje.
Kada je glavni cilindar aktiviran, on stvara hidraulični pritisak u kočionim vodovima i cijevima. Taj pritisak kasnije djeluje na cilindre koji su prisutni u svakom točku, koji ili pričvršćuju kočioni disk između kočionih pločica ili pakni doboša kočnica prema van u dobošu/bubnju.
Pogledajte više o ovom sistemu u narednim videozapisima –
Motorno vozilo čija ukupna nosivost prelazi 7 tona, koristi pneumatsko prijenosni kočioni sistem i kod ovog sistema kočenje je nešto sporije u odnosu na hidraulični sistem, ali svakako obezbjeđuje pouzdano zaustavljanje vozila većih masa.
Svi pomenuti dijelovi kočionog sistema moraju da budu u savršeno funkcionalnom stanju, tako da je neophodno da se redovno provjeravaju i kvalitetno održavaju.
Simptomi kvara kočnica | 6 glavnih simptoma
Glavni simptomi kočionog sistema koji zahtjeva hitno servisiranje su:
Auto vuče u stranu pri kočenju | Tedencija automobila da povuče u lijevu ili desnu stranu pri kočenju
Ukoliko se prilikom kočenja pojavljuje lagano povlačenje na neku od strana, lijevo ili desno, to je znak da nam kočiona klješta ne koče istom silom na oba točka, pa potrebna intervencija servisera koji će utvrditi o čemu se radi i zamijeniti sve neodgovarajuće dijelove.
Neobičan zvuk | Zašto kočnice škripe?
Ukoliko se čuje čudan zvuk, nalik na škripu ili nalik na grebanje, to je znak da su kočione pločice dotrajale, to jest da je kočiona površina nestala i da sada naliježe metal na metal. Time se bitno oštećuje kočioni disk, pa je potrebno uzeti nove kočione pločice koje će serviser pravilno namontirati.
Oštećenje diskova je samo po sebi znatno veći trošak, pa je zato mnogo bolje otići na vrijeme do servisera i zamjeniti samo dotrajale pločice.
Vibracije na volanu prilikom kočenja
Bez obzira na to da li je u pitanju lagano ili intezivno kočenje, podrhtavanje volana je dobar znak da su kočioni diskovi krivi. Reagujemo tako što odlazimo kod servisera koji će odnijeti diskove na brušenje ili ih zamjeniti novima.
Mekana papučica kočnice
Kočiona tečnost vremenom također upija vlagu, te pri većem udjelu vlage kočiona tečnost ključa na nižim temperaturama što dovodi do mekanog osjećaja pri pritisku na papučicu kočnice i produženog zaustavnog puta.
Pedala kočnice propada
Postoji velika mogućnost da je tečnost iz kočionog sistem iscurila. Pogledajte ispod vašeg vozila da li ima nekih tragova curenja kočione tečnosti, također pregledajte kočiona crijeva i da li na njima ima nekih oštećenja i da li se pojavila korozija.
Svakako najbolja opcija jeste odlazak u ovlašteni servis ili kod Vašeg mehaničara kako bi se utvrdio i sanirao kvar na kočionom sistemu.
Pedala kočnice tvrda
Kada ne radi pojačivač sile kočenja vozač ima veliki otpor pri pritiskanju papučice kočnice što se odražava na brzinu reakcije i sigurnost kočenja.
Pravilno održavanje kočnica i kočionog sistema
Kočnice vašeg automobila su jedan od njegovih najvažnijih dijelova tako da je od velike važnosti da se održavaju u savršenom radnom stanju.
Kočiona tečnost
Kočiona tečnost osigurava da se pritisak izvršen na papučicu kočnice prenosi na kočione pločice koje pirjanjaju uz kočione diskove i usporavaju automobil. Prilikom kočenja oslobađa se toplota, a na viskom temperaturama kočiona tečnost može da proključa smanjujući kočione mogućnosti vaših kočnica.
Kočiona tečnost vremenom također upija vlagu, te pri većem udjelu vlage kočiona tečnost ključa na nižim temperaturama što dovodi do mekanog osjećaja pri pritisku na papučicu kočnice i produženog zaustavnog puta.
Ukoliko se tokom servisa uz pomoć posebnog uređaja za mjerenje vlage (refraktometar) ustanovi da je procenat zastupljenosti oko 3% ili veći potrebno je zamjeniti kočionu tečnost.
Kočiona tečnost također štiti kočiona crijeva od korozije, ali ova zaštita se vremenom smanjuje, tako da kočioni sistem vašeg automobila postaje podložan korodiranju.
Najčešća preporuka proizvođača je da se ova tečnost mijenja na svake 2 godine, ili na pređenih 60.000 km (ovisino o stilu vožnje i učestalosti korištenja vozila), ali svakako trebate pogledati preporuke koje je propisao proizvođač za Vaše vozilo.
Kočione tečnosti razlikujemo po DOT oznakama: DOT 3, 4, 5, i 5.1
Ove tečnosti se razlikuju po tački ključanja i sastavu: DOT 3, 4 i 5.1 su bazirane na glikolu i esteru, te zbog toga se mogu miješati, dok je DOT 5 na bazi silikonskih ulja, zbog toga DOT 5 ne upija vlagu i ima duži servisni rok, ali se ne može miješati sa ostalim kočionim tečnostima.
Zamjenom kočione tečnosti u redovnim intervalima možete biti mirni zanjući da je vaš kočioni sistem u izvrsnom stanju i možete spriječiti kontaminaciju koja bi mogla da zahtjeva dodatne popravke.
Pregled disk kočnica | Inspekcija kočionih diskova, pločica i crijeva
Disk kočnica je veoma efikasan element za sigurno i brzo zaustavljanje vozila. Samo ispravan sistem može da obezbjedi zahtjeve vozača za sigurno kočenje tokom vožnje. Zato je neophodno da se obavlja redovna kontrola ispravnosti i zamjena potrošnih elemenata disk kočnice. Ako postoji bilo koja sumnja na ispravnost bez odlaganja se obavlja detaljna provjera, ispitivanje i zamjena neispravnih elemenata.
Provjeru ispravnosti, pregled, održavanje i popravku disk kočnica obavlja stručno lice uz poštovanje preporuka proizvođača, poznavanjem procedure rada, pravilnim izborom dijelova i korištenjem odgovarajućeg alata. Od njegovog rada zavisi bezbjednost vozila, putnika i drugih učesnika u saobraćaju.
Servis kočnica i kočionog sistema
Ukoliko se pregledom kočionog sistema utvrde oštećenja i određene nepravilnosti, tada se pristupa sanaciji tih stavki.
- Pregled i zamjena kočionog diska
- Pregled i zamjena kočionih pločica
- Ispitivanje i zamjena kočionog ulja/tečnosti
- Provjera i zamjena kočionih crijeva
- Pregled i zamjena kočionih kliješta
- Brušenje i obrada kočionih diskova
- Izvlačenje vazduh iz kočionog sistema
- Ispitivanje i zamjena papučice kočnice
- Ispitivanje i zamjena glavnog kočionog cilindra
- Ispitivanje i zamjena servo bubnja/pojačivača sile kočenja
Ukoliko Vam je potreban savjet na ovu temu ili servis disk kočnica možete kontaktirati naš servis. Nudimo vam najkvalitenije dijelove kočionog sistema renomiranih svjetskih proizvođača.
Za više informacija o uslugama servisa kontaktirajte 062 903 390 ili putem viber-a i whatsapp-a na >> pošalji poruku <<.
Za još korisnih članaka posjetite nas na početnoj stranici >> strongauto.ba <<
